W obliczu dynamicznych zmian na rynku energii elektrycznej, Towarowa Giełda Energii (TGE) wprowadza nowy system rozliczania cen, który może diametralnie zmienić sposób, w jaki prosumenci korzystają z net-billingu. Od 11 czerwca 2025 roku rozliczenia będą dokonywane w interwałach 15-minutowych, co wcześniej miało miejsce jedynie w systemie godzinowym. W niniejszym artykule przybliżamy najważniejsze aspekty tej zmiany, analizujemy jej wpływ na prosumentów oraz zastanawiamy się, jak wpłynie ona na dalszy rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) i stabilność krajowego systemu elektroenergetycznego.
Nowy system rozliczeń – co się zmienia?
Od dawna na rynku energii dominował model, w którym cena energii zmieniała się co godzinę. Teraz, zgodnie z planami TGE, stawki będą aktualizowane co 15 minut. Choć na pierwszy rzut oka może to budzić wątpliwości, szczególnie wśród prosumentów rozliczających się według Rynkowej Ceny Energii (RCE), zmiana ta ma na celu przede wszystkim zwiększenie elastyczności systemu. Nowy model rozliczeń wynika z unijnych dyrektyw dotyczących jednolitego rynku energii, co stawia nasz kraj na równi z pozostałymi państwami członkowskimi.
W praktyce oznacza to, że ilość energii wprowadzonej przez prosumenta do sieci w ciągu godziny zostanie podzielona na cztery części, a każda z nich zostanie wyceniona według ceny obowiązującej w danym kwadransie. Dla prosumentów korzystających z rozliczenia według RCE zmiana ta może okazać się bardziej precyzyjna, choć dla tych rozliczających się według stałej, miesięcznej ceny (system RCEm) modyfikacje nie będą odczuwalne na co dzień.
Jakie korzyści przyniesie rozliczenie kwadransowe?
Wprowadzenie stawek aktualizowanych co 15 minut niesie ze sobą kilka istotnych korzyści:
- Większa precyzja rozliczeń: Dzięki krótszym interwałom czasowym, wycena energii staje się bardziej dopasowana do rzeczywistych warunków rynkowych. Wahania cen na przestrzeni godziny mogą być znaczne, a krótszy interwał pozwala na lepsze odzwierciedlenie zmian popytu i podaży.
- Elastyczność w zarządzaniu energią: Nowy system zachęca prosumentów do aktywniejszego zarządzania wyprodukowaną energią. Możliwość magazynowania nadwyżek energii oraz optymalizacja jej zużycia w oparciu o aktualne ceny mogą przynieść realne oszczędności oraz zwiększyć efektywność korzystania z OZE.
- Wsparcie dla rozwoju OZE: Elastyczność rozliczeń sprzyja integracji odnawialnych źródeł energii z krajowym systemem elektroenergetycznym. W dłuższej perspektywie przyczyni się to do stabilizacji sieci oraz umożliwi przyłączenie nowych mocy wytwórczych, co jest kluczowe dla transformacji energetycznej.
Techniczne aspekty nowego mechanizmu rozliczeń
Choć na poziomie formalnym przepisy nie przewidują wprowadzenia zupełnie nowych, kwadransowych stawek dla prosumentów, to w praktyce system rozliczeń ulegnie modyfikacji. W ustawie o OZE, w art. 4b ust. 11, znajduje się zapis umożliwiający mechanizm zabezpieczający stosowanie interwałów 15-minutowych. Mechanizm ten polega na podziale sumarycznie zbilansowanej energii (obliczanej metodą wektorową według art. 4 ust. 2a) na cztery równe części. Następnie każda z tych części mnożona jest przez cenę obowiązującą w danym kwadransie.
Taki sposób rozliczenia gwarantuje zgodność z systemem net-billing i pozwala na bardziej precyzyjną wycenę energii. Dzięki temu nawet jeśli formalnie prosumenci mają wybór pomiędzy rozliczeniem godzinowym a miesięcznym, ich energia wprowadzona do sieci w każdej godzinie będzie faktycznie rozliczana według stawek zmieniających się co 15 minut.
Reakcja Ministerstwa Klimatu i Środowiska
W obliczu pytań dotyczących wpływu nowego systemu rozliczeń na prosumentów, Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) udzieliło jednoznacznych wyjaśnień. Resort podkreślił, że obecne przepisy umożliwiają stosowanie mechanizmu kwadransowego, a zmiana ta nie wymaga nowelizacji prawa. W odpowiedzi na zapytania medialne, przedstawiciele ministerstwa zwrócili uwagę na zapis w ustawie o OZE, który przewiduje dzielenie danych dotyczących energii wprowadzonej do sieci przez prosumentów i przeliczenie ich według stawek kwadransowych.
MKiŚ wyjaśniło, że choć formalnie nie wprowadza się nowych cen kwadransowych, to system rozliczeń dla prosumentów ulegnie zmianie w praktyce. Resort zauważa, że taka modyfikacja ma za zadanie zwiększyć elastyczność systemu elektroenergetycznego oraz przyczynić się do bardziej efektywnego zarządzania energią przez prosumentów.
Korzyści dla rozwoju odnawialnych źródeł energii
Nowy system rozliczeń ma potencjał, by znacząco wpłynąć na rozwój OZE w Polsce. Kluczowe aspekty tego wpływu obejmują:
- Zachęta do magazynowania energii: Elastyczność rozliczeń pozwoli prosumentom lepiej zarządzać energią wytworzoną przez ich instalacje. Możliwość magazynowania energii w okresach niskich cen oraz jej sprzedaż w momentach, gdy ceny są wyższe, może znacząco zwiększyć efektywność ekonomiczną inwestycji w OZE.
- Optymalizacja zużycia energii: Dzięki aktualizacji stawek co 15 minut, prosumenci będą mieli możliwość dostosowania swojego zużycia do bieżących warunków rynkowych. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie energii, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnącego udziału odnawialnych źródeł w miksie energetycznym.
- Stabilizacja systemu elektroenergetycznego: Integracja elastycznych mechanizmów rozliczeń przyczyni się do lepszego zarządzania przepływami energii w sieci. To z kolei wpłynie korzystnie na stabilność krajowego systemu elektroenergetycznego, umożliwiając jednocześnie przyłączenie nowych mocy wytwórczych.
W efekcie zmiana ta może stać się istotnym krokiem naprzód w procesie transformacji energetycznej Polski, wspierając zarówno rozwój technologii magazynowania energii, jak i zwiększenie udziału OZE w krajowym bilansie energetycznym.
Perspektywy na przyszłość – dalsze modyfikacje rozliczeń
Mimo że obecnie nie planuje się wprowadzania nowych zmian legislacyjnych związanych z systemem rozliczeń kwadransowych, Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie wyklucza możliwości modyfikacji w przyszłości. Istnieje potencjał, aby zastąpić dotychczasowy mechanizm dzielenia danych systemem, który od samego początku operowałby na formacie 15-minutowym.
Takie rozwiązanie mogłoby jeszcze bardziej usprawnić proces rozliczeń oraz zachęcić prosumentów do aktywnego uczestnictwa w elastycznym rynku energii. Jednak wdrożenie takiego systemu wymaga przeprowadzenia dodatkowych analiz oraz konsultacji z branżą. W międzyczasie obecny mechanizm, choć może wydawać się niewielką zmianą formalną, już teraz wpływa na sposób rozliczania energii przez prosumentów.
Skorzystaj z pomocy ZIPE
Zmiany na rynku energii wymagają nowoczesnych rozwiązań, które pozwolą na pełne wykorzystanie potencjału fotowoltaiki i systemów magazynowania energii. Firma ZIPE z Bielska Podlaskiego oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie projektowania i montażu instalacji fotowoltaicznych, inteligentnych systemów zarządzania energią oraz magazynów energii. Skontaktuj się z nami już dziś, aby przygotować się na nadchodzące zmiany i zoptymalizować koszty energii!
Czytaj także:
Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna z magazynem energii w 2025 roku?
Podsumowanie – co oznaczają zmiany dla prosumentów?
Zmiana systemu rozliczeń cen energii na interwały 15-minutowe to krok w stronę bardziej dynamicznego i elastycznego rynku energii w Polsce. Choć formalnie prosumenci mają do wyboru rozliczenie godzinowe lub miesięczne, w praktyce ich energia wprowadzona do sieci będzie rozliczana na podstawie krótszych, kwadransowych stawek. Rozwiązanie to, zgodnie z zapisami ustawy o OZE, pozwala na bardziej precyzyjną wycenę energii oraz lepsze dostosowanie się do zmiennych warunków rynkowych.
Kluczowe zalety tej zmiany obejmują:
- Precyzyjne rozliczenia: Umożliwienie dzielenia energii na mniejsze jednostki i wycenę według bieżących stawek sprzyja dokładniejszemu rozliczaniu energii.
- Elastyczność energetyczną: Zachęta do magazynowania i optymalizacji zużycia energii, co może przekładać się na oszczędności oraz lepsze wykorzystanie odnawialnych źródeł.
- Wspieranie OZE: Zmiany te mogą przyczynić się do rozwoju technologii magazynowania i poprawy stabilności systemu elektroenergetycznego, umożliwiając jednocześnie integrację nowych mocy wytwórczych.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska stanowczo akcentuje, że obecne zmiany nie wymagają nowelizacji prawa, co oznacza, że proces rozliczeń prosumentów będzie kontynuowany bez zakłóceń. Niemniej jednak, zmiany te otwierają drogę do przyszłych udoskonaleń, które jeszcze bardziej zbliżą nas do elastycznego i nowoczesnego rynku energii.
Dla prosumentów oznacza to, że choć zmiana rozliczeń na system kwadransowy może wydawać się jedynie formalnością, to w praktyce wpłynie na sposób, w jaki ich energia jest wyceniana i sprzedawana do sieci. Dzięki temu, nawet przy zmiennych warunkach rynkowych, każdy kwadrans staje się precyzyjnie rozliczany, co w dłuższej perspektywie może przynieść korzyści zarówno finansowe, jak i technologiczne.
W miarę jak Polska intensyfikuje wysiłki na rzecz transformacji energetycznej, nowe rozwiązania, takie jak rozliczenia kwadransowe, będą odgrywały kluczową rolę w budowaniu bardziej stabilnego i przyjaznego środowisku systemu energetycznego. Perspektywa elastycznego rynku energii stwarza dodatkową motywację dla inwestorów i konsumentów, aby aktywnie uczestniczyć w rozwoju OZE oraz wdrażać nowoczesne technologie zarządzania energią.
Podsumowując, już od czerwca 2025 roku prosumenci korzystający z systemu net-billingu opartego na Rynkowej Cenach Energii będą mogli korzystać z zalet kwadransowych rozliczeń. Choć zmiana ta wynika głównie z obowiązujących przepisów i unijnych dyrektyw, wprowadzi ona realne korzyści w postaci precyzyjniejszych rozliczeń, większej elastyczności oraz wspierania rozwoju odnawialnych źródeł energii. W obliczu rosnących wyzwań na rynku energetycznym, takie innowacyjne rozwiązania wydają się być nie tylko potrzebne, ale wręcz kluczowe dla przyszłości energetyki w Polsce.