Dynamiczny rozwój rynku OZE pod czujnym okiem UOKiK
Polska branża odnawialnych źródeł energii (OZE) rozwija się w zawrotnym tempie. Fotowoltaika, pompy ciepła i inne technologie przyjazne środowisku zyskują na popularności, a coraz więcej Polaków decyduje się na inwestycję w zieloną energię. Niestety, wraz z rosnącym zainteresowaniem tym sektorem pojawia się również ciemniejsza strona rynku – firmy, które próbują wykorzystać niewiedzę lub zaufanie klientów.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ogłosił, że wszczął postępowania wobec kilku przedsiębiorstw działających w branży OZE. Wśród nich znalazły się: EPG, Revolt Energy, Polska Energia Grupa Kapitałowa (PEGK) oraz Centrum Dotacji OZE. Powodem są podejrzenia stosowania nieuczciwych praktyk handlowych wobec klientów indywidualnych.
Dodatkowo, spółka Sunday Polska została ukarana karą finansową w wysokości ponad 1 miliona złotych za działania ograniczające prawa konsumentów.
Zielona energia – korzyści i zagrożenia
Jak podkreśla prezes UOKiK, Tomasz Chróstny, gwałtowny rozwój rynku OZE niesie ze sobą ogromne korzyści – zarówno dla środowiska, jak i domowych budżetów. Jednak równocześnie zwiększa się ryzyko, że nieuczciwi przedsiębiorcy będą wykorzystywać rosnące zainteresowanie zieloną energią do osiągania szybkich zysków kosztem klientów.
W branży, gdzie instalacje często kosztują dziesiątki tysięcy złotych, a umowy opiewają na skomplikowane zapisy techniczne, konsumenci muszą ufać wykonawcom i doradcom. Niestety, nie każda firma podchodzi do tego z należytą odpowiedzialnością.
Jak zauważa Chróstny: „Nie możemy akceptować sytuacji, w których przedsiębiorca nadużywa zaufania i wykorzystuje brak doświadczenia konsumentów. Zielona transformacja jest szansą, ale tylko wtedy, gdy odbywa się na uczciwych zasadach.”
Nieuczciwe zapisy w umowach i wprowadzające w błąd reklamy
Jednym z najczęstszych problemów na rynku OZE są niekorzystne postanowienia umowne i reklamy, które sugerują więcej, niż faktycznie oferuje firma.
Według ustaleń UOKiK, niektóre przedsiębiorstwa – w tym Energia Plus Gaz i Revolt Energy – miały stosować jednostronne zapisy w umowach, które w rażący sposób ograniczały prawa klientów. W wielu przypadkach konsumenci byli obciążani wysokimi karami umownymi za odstąpienie od kontraktu, a wpłacone zaliczki przepadały nawet wtedy, gdy klient zrezygnował w ustawowym terminie.
Takie praktyki są nie tylko niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji, ale również naruszają ustawę o prawach konsumenta. UOKiK przypomina, że firmy nie mogą w dowolny sposób kształtować warunków umowy, a wszelkie zapisy ograniczające prawo odstąpienia lub zwrotu zaliczki mogą zostać uznane za klauzule abuzywne, czyli niedozwolone.
Podszywanie się pod instytucje i manipulacja ulotkami
Szczególną uwagę urzędu zwróciła działalność Polskiej Energii Grupy Kapitałowej (PEGK). Firma wysyłała do klientów ulotki stylizowane na oficjalne pisma urzędowe, co mogło wprowadzać odbiorców w błąd i sugerować, że mają do czynienia z dokumentami pochodzącymi z instytucji publicznej.
Takie działania mają ogromny wpływ zwłaszcza na osoby starsze, które często ufają oficjalnie wyglądającym dokumentom. Fałszywe „urzędowe” zawiadomienia lub broszury potrafią skutecznie nakłonić klientów do podpisania niekorzystnej umowy lub przekazania danych osobowych.
To nie pierwszy przypadek, gdy firmy z branży energetycznej stosują tego rodzaju triki marketingowe. UOKiK zapowiada, że będzie surowo karał przedsiębiorstwa, które celowo wprowadzają klientów w błąd, podszywając się pod instytucje państwowe lub wykorzystując nazwy sugerujące związek z programami rządowymi.
Centrum Dotacji OZE – marketing pod przykrywką programów państwowych
Na liście firm, wobec których wszczęto postępowania, znalazło się również Centrum Dotacji OZE. Według ustaleń UOKiK, przedstawiciele tej spółki kontaktowali się z konsumentami bez ich wcześniejszej zgody, oferując „pomoc w uzyskaniu dotacji”.
Problem polega na tym, że rozmówcy często nie wiedzieli, że dzwoni do nich prywatna firma handlowa, a nie przedstawiciel programu rządowego. W wielu przypadkach sugerowano, że rozmowa dotyczy obowiązkowych przeglądów lub przyznania dofinansowania, co stanowi rażące naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych oraz zasad uczciwej komunikacji marketingowej.
Takie praktyki są szczególnie niebezpieczne, ponieważ mogą prowadzić do sytuacji, w której konsumenci podają wrażliwe dane osobowe osobom trzecim lub podejmują decyzje finansowe pod wpływem wprowadzenia w błąd.
Rekordowa kara dla Sunday Polska – ponad milion złotych za łamanie praw konsumentów
Najsurowszą sankcję otrzymała spółka Sunday Polska, która – jak ustalił urząd – stosowała nieuczciwe postanowienia umowne ograniczające prawa konsumentów.
Według decyzji UOKiK, firma przerzucała na klientów dodatkowe koszty montażu instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła, a także unikała odpowiedzialności za opóźnienia w realizacji zleceń. Co więcej, w razie problemów technicznych, przedsiębiorstwo miało bagatelizować usterki i utrudniać klientom dochodzenie swoich praw z tytułu reklamacji.
Za te działania na Sunday Polska nałożono karę w wysokości 1,01 miliona złotych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, stanowi istotny sygnał dla całej branży – pokazuje, że UOKiK nie będzie pobłażać firmom, które łamią zasady uczciwego handlu.
UOKiK: Zielona transformacja tylko na uczciwych zasadach
W komunikacie urzędu podkreślono, że zrównoważony rozwój i transformacja energetyczna są kluczowe dla przyszłości polskiej gospodarki, ale muszą odbywać się w atmosferze uczciwości, zaufania i transparentności.
UOKiK zapowiada, że kontrole w branży OZE będą kontynuowane, a każda firma stosująca nieetyczne praktyki może spodziewać się konsekwencji finansowych. Urząd chce również zwiększyć świadomość konsumentów, aby wiedzieli, jak rozpoznawać podejrzane oferty i gdzie zgłaszać nieprawidłowości.
Jak chronić się przed nieuczciwymi firmami OZE?
Rosnące zainteresowanie instalacjami fotowoltaicznymi i pompami ciepła sprawia, że coraz więcej nowych firm wchodzi na rynek. Niestety, nie każda z nich działa z zachowaniem etyki i przepisów prawa. Oto kilka praktycznych wskazówek, jak ustrzec się przed problemami:
- Sprawdzaj firmę przed podpisaniem umowy – zweryfikuj dane przedsiębiorstwa w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub w CEIDG.
- Czytaj dokładnie warunki umowy – zwróć uwagę na zapisy dotyczące kar umownych, zaliczek i możliwości odstąpienia od umowy.
- Nie ufaj „urzędowym” ulotkom – instytucje publiczne nie prowadzą sprzedaży i nie oferują komercyjnych usług montażowych.
- Zachowaj ostrożność przy rozmowach telefonicznych – żądaj pisemnej oferty i nie podawaj danych osobowych bez pewności, z kim rozmawiasz.
- Korzystaj z pomocy rzeczników konsumentów – w przypadku wątpliwości skontaktuj się z lokalnym rzecznikiem lub bezpośrednio z UOKiK.
Branża OZE pod presją – czas na transparentność
Rynek odnawialnych źródeł energii w Polsce ma ogromny potencjał i realnie przyczynia się do walki ze zmianami klimatycznymi. Jednak jego reputacja zależy od uczciwości uczestników.
Działania UOKiK pokazują, że państwo zamierza aktywnie egzekwować prawo i chronić konsumentów przed nieuczciwymi praktykami. Firmy, które budują swój biznes na solidnych podstawach i rzetelnej obsłudze klienta, nie mają się czego obawiać – wręcz przeciwnie, mogą tylko zyskać na rosnącym zaufaniu klientów.
Z kolei przedsiębiorcy, którzy próbują wykorzystywać niewiedzę klientów, powinni liczyć się z surowymi karami finansowymi oraz utratą reputacji, która w tej branży bywa bezcenna.
Podsumowanie – sygnał ostrzegawczy dla całego rynku OZE
Interwencje UOKiK wobec firm EPG, Revolt Energy, PEGK, Centrum Dotacji OZE i Sunday Polska to wyraźny sygnał, że era bezkarności w branży OZE dobiega końca.
Transformacja energetyczna może przynieść Polsce ogromne korzyści – ekologiczne, ekonomiczne i społeczne – ale tylko wtedy, gdy będzie prowadzona w duchu uczciwości i transparentności.
UOKiK zapowiada dalsze działania, a konsumenci coraz częściej uczą się weryfikować oferty i wybierać rzetelnych wykonawców. To krok w stronę dojrzałego rynku odnawialnych źródeł energii, który łączy innowacje technologiczne z wysokimi standardami etycznymi.